ไอทีควอนตัมไทย (8): พึ่งปาฏิหาริย์ !

“ควอนตัมกับไอที รวมตัวกันแล้วดีอย่างไร ?”

ไม่น่าเป็นคำถามที่ยากต่อไปแล้ว ทว่าสิ่งที่ยังสาหัสนักสำหรับเมืองไทยผู้ตามหลังเทคโนโลยีกลับกลายเป็นเรื่องทัศนคติการยอมรับของสังคมต่อวิทยาการสาขาใหม่เสียมากกว่า ที่หมู่เรามักทำใจปรับตัวนานหน่อย ในอดีตก็มีเช่น รถไฟฟ้าและลานจอดรถใต้ดินที่กว่าจะสร้างได้มีเหตุแย้งดังบันลือโลกคือ“คนไทยไม่ชอบให้ใครเดินบนศรีษะ” ทำให้ย้อนไปดูเรื่องเก่ากว่านั้นคือเมื่อครั้งเทคโนฯภาพถ่ายเข้ามาไทยช่วงร้อยปีก่อน การถ่ายภาพบุคคลไม่เป็นที่นิยมเพราะจะ“ถูกดูดวิญาณไป !” แต่วันนี้ขาดสองสิ่งนี้ไม่ได้ซะแล้ว

วิทยาศาสตร์สู้กับความเชื่อก็มีมากทั้งกรณี “จีที 200 รอยพญานาค หมูคลอดเป็นช้าง กล้วยกลางต้น ว่านจั๊กจั่น วันสิ้นโลก ฯ” ที่ยังคงอิทธิฤทธิ์ฉกาจฉกรรจ์ หากแย้งกับเรื่องเหล่านั้นก็จะเจอ“ไม่เชื่ออย่าลบหลู่”จากเจ้าสำนักเจ้าที่ออกมาขู่แรง ๆ กันเสมอ

แล้วพร้อมหรือยังกับไอทีควอนตัมที่ทัศนคติไม่เชื่อก็ควรเชื่อว่าหลงทิศผิดทางตามหลังไกลโขแล้ว ?

แม้ “นโยบาย” คือหนึ่งในสี่ปัจจัยหลักการพัฒนาที่น่าจะสำคัญสูงสุดร่วมกับงบประมาณ บุคลากรและวิทยาการพื้นฐาน แต่เมื่อเอาเข้าจริงแล้วเมืองไทยมีพื้นหลังสีเทา ๆ เป็นอีกปัจจัยใหม่ที่สำคัญไม่แพ้กันนั่นคือ การสื่อสารวิทยาศาสตร์ที่ต้องงัดข้อกับทัศนคติความเชื่อดั้งเดิม และเมื่อมาผสมความสับสนกับคำว่าควอนตัมเข้าแล้วอนาคตอาจมืดสนิทลงได้ เพราะไอทีสาขานี้ยังใหม่มากนักหนาต่อสังคม บวกกับมีการตีความฝังควอนตัมไปกับทางปาฏิหาริย์ ลึกลับซับซ้อน วิชาการบิดผิดทาง ความคาดหวังในแนวเดิม ๆ (classical) และอื่น ๆ อีกมากที่เป็นกันทั่วบ้านทั่วเมือง ดังเช่น

ทัศนคติของภาคสาธารณะ อิทธิพลจากสื่อมีผลทำให้ความเข้าใจเรื่องกลศาสตร์ควอนตัมเบี้ยวไป ทั้งภาพยนตร์หรือนิยายวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อควอนตัม การขายสินค้าเช่น เหรียญ เครื่องลางของขลังลงอาคม ผลิตภัณฑ์เครื่องใช้เกี่ยวข้องกับสุขภาพหรือยา ครีมทาหน้าเด้งผิวเนียนฯ บ้างก็มีชื่อควอนตัมแสดงสรรพคุณอันตื่นตะลึง หรือด้านโสตสัมผัสกับเครื่องเสียง เครื่องใช้ไฟฟ้า อู่เครื่องยนต์ประสิทธิผลชวนเชื่อ (สำรวจสารพันสิ่งพิลึกทั่วโลกชื่อ“ควอนตัม” ทางอินเทอร์เน็ตพิสูจน์ดูได้ … มหาศาล) สินค้าและบริการยืมชื่อควอนตัมเหล่านั้นกำลังส่งผลกระทบต่อทัศนคติพื้นฐานไอทีควอนตัมของสังคมให้ถอยหลังไปไกล... เหนื่อย !

มุมลบทางวิชาการก็ไม่น้อย เช่นงานวิจัยผิดเพี้ยน โมเมเป็นการทดลองด้านควอนตัมแสงที่มีความเร็วสูงแต่อุปกรณ์ที่ไม่ครบและความเร็วต่ำมาก กลับไปนำเสนอผลจากจินตนาการยกเมฆว่าเป็นงานไอทีควอนตัมเพราะคำนี้ดูขลัง แบบสุดกู่ก็มี อาทิ รหัสควอนตัมวิ่งผ่านอากาศขึ้นโทรศัพท์ หรือเก็บสถานะควอนตัมไว้ใช้ในภายหลัง* … มุมมืดมีในทุกวงการรวมไอทีควอนตัมเองด้วย … นะ !

ความคาดหวังผลหลุดโลก เช่น จะใช้จำนวนสุ่มควอนตัมกับงานออกลำดับคิวเพื่อขอรับสลาก ก็ในเมื่อเป็นไอทีก็ขอให้ควอนตัมไปรักษาความปลอดภัยให้คลาวน์ (cloud) และข้อมูลส่วนบุคคลด้วย เพียงเพราะชื่อควอนตัมดูขึงขังน่ามั่นใจ … นั่น !

ที่สับสนหนักและลำบากหน่อยเห็นจะเป็นสองคู่กรณีนี้ “ทีวีควอนตัมดอท (quantum dot) สีคมชัดที่มีของจริงใช้ ส่วนรายการทีวีที่ชื่อควอนตัมก็มีแต่ไม่เกี่ยว” ถัดมา “สารสนเทศหรือไอทีเชิงควอนตัม (quantum information) ก็ที่เน้นความสำคัญเช้าเย็นนี่นั่นไง แต่เจ้าซอร์ฟแวร์สารสนเทศเชิงภูมิศาสตร์ (QGIS)** โดยนำชื่อควอนตัมไปตั้งเรียกเฉย ๆ นั้นไม่ได้เกี่ยวข้องกันเลย” … หนอ !

มั่นใจได้เลยในอนาคตทั้งใกล้และไกล จะมีอะไรต่อมิอะไรที่นำควอนตัมไปตั้งเป็นชื่อสามัญสินค้าอีกมากมาย จะยิ่งสับสนกันหนัก และหากเป็นของขายจำพวกใกล้เคียงไอทีทั่วไป สมมติเช่น โทรศัพท์ 5Gยี่ห้อควอนตัม กุญแจสายล๊อกกันขโมยควอนตัม สายสัญญาณUSB ความเร็วสูงควอนตัมพันธุ์ใหม่ ๆ หรือบลูทูธ ไวไฟควอนตัม … สังคมวิทย์ฯคงได้ป่วนอีกหลายรอบ … น่วม !

มิใช่แค่ชาวบ้านทั่วไป แม้กับวงการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเองด้วยแล้วก็มีหลุดหลงมิใช่น้อย รวมถึงผู้มีส่วนกำหนดนโยบายหรือการจัดการระดับไหน ๆ ก็ยังคงเปรยว่า“แปลก” ดังนั้น กว่าจะเดินหน้าได้ตามแผนใด ๆ ไอทีควอนตัมไทยต้องล้างหนี้เก่ากองใหญ่ก่อน นั่นคือความเชื่อ ความคิดพื้นฐานอันว่าด้วยเรื่องควอนตัม … แม้ได้เริ่มน้ำซึมบ่อทรายขยายวงความเข้าใจไปทั่วประเทศมาสักระยะนึงแล้ว แต่ผลก็ยังดูน่าหนักใจเมื่อผู้ใหญ่หลายท่านในวงการฯ แวะมาเดินไปพูดไปทำนองว่า “ข้างบ้านใช้เหรียญของขลังชื่อควอนตัม (ราคาสามล้าน) แล้วให้คนแก่ป่วยหนักแขวนลุกขึ้นมาเดินได้ หาย !” พร้อมส่งสายตาถามหาคำอธิบาย

เมื่อปัจจัยการพัฒนาไอทีควอนตัมไทยตัวใหม่คือปาฏิหาริย์มา“ยอก”กันแบบนี้ จะแก้ได้สำเร็จได้ก็คงต้องใช้ปาฏิหาริย์“บ่ง”แล้วกระมัง … โอมเพี้ยง !

------------------------------------------------------------------

เกียรติศักดิ์ ศรีพิมานวัฒน์

ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ

"แสง-ควอนตัม-สื่อสาร-แอลอีดี"

facebook.com/QuantumCryptoThailand

(ECTI Info. & IEEE ComSoc Thailand)

------------------------------------------------------------------

* สถานะควอนตัมหายไปเมื่อเกิดการวัดหรืออ่านค่าแล้ว

** ซอร์ฟแวร์แบบเปิดชื่อ“ควอนตัมจีไอเอส” (QuantumGIS: QGIS)

en.wikipedia.org/wiki/QGIS